Lanca tlenowa jest urządzeniem używanym do topienia lub cięcia stali zbyt grubej, aby można ją było ciąć konwencjonalnym palnikiem tlenowo-acetylenowym, wykorzystującym długą rurę lub rurę ze stali stopowej do podawania tlenu pod ciśnieniem do wstępnie ogrzanego obszaru. Lanca tlenowa osiąga to działanie tnące, powodując reakcję utleniania i topienia wstępnie ogrzanego obszaru materiału, który ma być cięty, kierując na niego strumień tlenu. Strumień tlenu następnie wydmuchuje ten obszar stopionej stali, tworząc nacięcie. Stal i żeliwo o grubości do ośmiu stóp (około 240 cm) można topić za pomocą lancy tlenowej, co nie jest możliwe przy użyciu konwencjonalnego urządzenia do cięcia.
Typowa lanca tlenowa jest bardzo prostym urządzeniem, które składa się z rury ze stali stopowej o średnicy wewnętrznej 0,15 do 0,25 cala (około 3-6 mm), specjalnie zaprojektowanego palnika tlenowo-acetylenowego o dużym zasięgu, źródła tlenu zdolnego do zasilania stały przepływ 40-50 PSI (2,7-3,5 bara) do lancy oraz odpowiedni sprzęt ognioodporny. Sama rura lancy powinna być tak długa, jak to możliwe, ponieważ jest stale zużywana podczas procesu cięcia i powinna utrzymywać operatora w bezpiecznej odległości od obszaru cięcia.
Procedura cięcia jest również dość prosta, biorąc pod uwagę grubość topionego materiału. Krawędź sekcji stalowej jest podgrzewana za pomocą palnika acetylenowo-tlenowego, a następnie na ten obszar nakładana jest końcówka lancy tlenowej. Przepływ tlenu pod ciśnieniem powoduje gwałtowną reakcję utleniania na powierzchni stali, co z kolei powoduje wzrost temperatury w miejscu wystarczającym do stopienia materiału. Strumień tlenu służy również do wydmuchiwania tego stopionego materiału, tworząc kanał lub cięcie w stali. Proces ten tworzy imponujący deszcz iskier na znacznej odległości, dlatego należy zadbać o to, aby pracownicy i sprzęt byli trzymani z dala od obszaru cięcia.
Jeśli cięty materiał ma grubość nominalną, palnik tlenowo-acetylenowy można wyjąć po rozpoczęciu procesu cięcia. W przypadku grubszych materiałów palnik powinien być używany do stałego utrzymywania obszaru wstępnie ogrzanego materiału przed lancą tlenową. Podczas operacji, rura lancy zostanie zużyta przez intensywne ciepło w miejscu cięcia i powinna zostać wyrzucona, gdy stanie się zbyt krótka, aby można ją było bezpiecznie używać.
Te cechy lancy tlenowej sprawiają, że jest to szczególnie wydajna i opłacalna metoda cięcia materiałów stalowych i żeliwnych zbyt grubych, aby można je było ciąć zwykłym palnikiem tlenowo-acetylenowym. Nie należy jednak mylić lancy tlenowej z lancą termiczną lub termiczną. To urządzenie działa na podobnej zasadzie, ale wykorzystuje wiązkę prętów żelaznych i magnezowych wewnątrz rury lancy, aby wytworzyć samowystarczalny i bardzo gorący płomień tnący.
